Je klein meisje wordt groot en daar hoort menstrueren ook bij. Het is een bijzonder (normaal) biologisch verschijnsel en betekent dat het lichaam van je kind een grote stap heeft gezet in de evolutie van meisje naar vrouw. Een geweldige kans om van deze gebeurtenis een sleutelmoment te maken. Je dochter is gezond en zit in een belangrijke groeifase. Niets waarvoor ze zich over hoeft te schamen. Integendeel, de dag waarop haar menstruatie voor het eerst doorkomt, mag een trots moment zijn.
Het is normaal dat je je als ouder ook onwennig voelt in deze situatie. De tijd raast soms aan je voorbij en daar word je plots erg bewust van. Even samen stilstaan biedt een mooie kans om een gevoel van verbondenheid aan te wakkeren. Als je zelf niet goed weet hoe je aan zo’n gesprek begint, kun je bijvoorbeeld vragen wat zij al over het onderwerp weet. Toon dat je over iets gevoeligs wil praten. Probeer te verwoorden hoe jij je voelt bij het begin van dit gesprek. Vertel ook wat je bedoeling is. Sommige kinderen zijn openhartig, andere zijn emotioneel minder toegankelijk. In het laatste geval kun je in de dagen en uren vóór je aan het gesprek begint, iets laten vallen over het onderwerp, zodat ze alvast kan wennen aan het idee hiervan. Als ouder wil je zelf voorbereid zijn, maar menstruatie in theorie, hoe zit dat nu alweer?
Het overkomt bijna elk meisje tussen 10 en 16 jaar. Zij zal eventueel dingen hebben opgepikt online, via familie, vrienden, of tijdens de les seksuele opvoeding, maar vaak dringt het pas echt door op het moment dat het haar overkomt. Daarom ligt de onzekerheid niet zo zeer in het onbekende, maar eerder in het onverwachte van de hele gebeurtenis. Door verwachtingen samen te bespreken kan er een realistisch beeld gevormd worden van wat haar te wachten staat. Zo kunnen onzekerheden plaats maken voor nieuwsgierigheid.
Wat er staat te wachten is voor ieder meisje verschillend. Sommigen huppelen vrolijk verder door het leven, anderen beleven hun menstruatie als ongemakkelijk. Gelukkig zijn er verschillende manieren om ook deze meisjes hun leven aangenamer te maken. Zoek samen uit wat zij het prettigst vindt. Zo kan een warmwaterkruik de buikkrampen stillen of een verse gemberthee de misselijkheid verlichten. Zij hoeft geen menstruatiepijn te verbijten. Hevige pijn en/of overmatig bloedverlies kan verwijzen naar andere lichamelijke problemen. Ga in dit geval samen langs de huisarts. Help misverstanden de wereld uit: ze verliest niet haar maagdelijkheid door een tampon. Bloemen verwelken niet door haar aanraking en zij is geen voer voor de haaien tijdens een uitstapje naar zee. Geef praktische informatie van hoe ze een menstruatieproduct gebruikt en wat ze mag verwachten van menstruatiebloed. Haar parcours zal letterlijk niet altijd ‘vlekkeloos’ verlopen. Doorlekken tijdens de menstruatie is voor vele meisjes een herkenbaar probleem. Een ongelukje kan altijd gebeuren, maar het wordt alvast minder gênant als dingen eerder zijn uitgesproken.
20 tot 30 jaar geleden was dit onderwerp veel minder bespreekbaar. Vandaag delen jongeren steeds meer hun belevenissen op sociale media. Meisjes schamen zich stilaan minder over hun menstruatie, omdat zangeressen, atletes en kledingmerken zich hier openlijk over durven uitspreken. Menstruatie wordt langzaam maar zeker mainstream. Niettemin ontbreekt er een trots gevoel dat deze nieuwe ervaring met zich zou mogen meebrengen.
Binnen huiskamers, op school en in sportclubs wordt er nog steeds stiekem gedaan rondom menstruatie. Omdat het een lange tijd werd geassocieerd met iets vies. Dit heeft o.a. te maken met de opvatting van verschillende religies waarin de vrouw als onrein werd beschouwd. Vrouwen werden verboden om te bidden en deel te nemen aan sociale bijeenkomsten. Zo werd een culturele basis gelegd om vrouwen uit te sluiten uit het dagelijks leven. Om de onderdrukking van de menstruatie te verklaren kunnen we teruggaan tot de klassieke oudheid waarin filosofen zoals Aristoteles (circa 384 – circa 322 voor Christus) beweren dat vrouwen zwak en inferieur waren tegenover mannen. Aristoteles wordt beschouwd als één van de invloedrijkste klassieke filosofen in de westerse traditie. Geen wonder dat zijn aandeel op de huidige leefwereld van menstruerende meisjes zo groot is. Voor hem was de menstruatie een afwijking en het fysieke bewijs van de minderwaardige rol die voor de vrouw was weggelegd. Sterker nog, het vrouwelijk lichaam bestond in de oudheid niet. Zijn stelling was dat de vrouw slechts een mislukte man is, een vergissing van de natuur. Dit één-sekse model zou blijven bestaan tot het einde van de 18de eeuw. Vandaag maken we deel uit van een samenleving, waarin het derde gender X het leven is ingeroepen. De wetenschap komt tot inzichten die voorheen onbespreekbaar waren. We weten nu ook dat menstruatie niet vies is. Menstruatiebloed is steriel en de vagina bevat enkel goede bacteriën. Wanneer het bloed in aanraking komt met zuurstof kan er een geur ontstaan, maar dit is volkomen onschuldig. Een goede hygiëne en regelmatig een tampon, maandverband of cup vervangen blijft belangrijk. Menstrueren is geen vieze aandoening of beperking, onwetendheid is dat helaas wel.
Gebrek aan kennis heeft niet alleen een negatief effect op de beleving van de eerste menstruatie. Het kan ook grote gevolgen hebben op hoe meisjes zich gaan gedragen tijdens deze periode. Zo wordt maandverband op schuilplaatsen verstopt en tampons in mouwen naar de wc gesmokkeld. Bij overmatig bloedverlies of heftige pijn, wordt er soms niet om hulp gevraagd. Dit kan ertoe leiden dat andere lichamelijke aandoeningen, zoals endometriose, fibromen of ontstekingen, onopgemerkt blijven. We doen vaak liever alsof onze neus bloedt dan toe te geven dat onze mama’s, zussen, dochters, vrienden en collega’s uit hun vagina bloeden.
Niet ieder meisje wilt van de daken roepen dat haar maandstonden zijn doorgekomen. Dat mag, want het is ook haar privacy. Voor anderen hoeft het geen staatsgeheim te zijn. Hoe dan ook menstrueert een groot deel van onze samenleving ongeveer de helft van haar leven. Menstruatie is een noodzakelijk goed, zodat een vrouw kinderen kan dragen en dit moet gerespecteerd worden. Daarom is kennis een kostbaar voordeel dat ouders kunnen geven. Als ouder bied je een veilige omgeving voor je kind en jouw betrokkenheid zal haar helpen vormen tot een zelfzekere vrouw. Ze zal hierdoor leren vertrouwen op zichzelf en niet afhankelijk zijn van het oordeel van anderen. Een positief zelfbeeld zal haar minder vatbaar maken voor angst voor afwijzing. Daarom is het de moeite waard dit nieuw ritueel in jullie leven te verwelkomen. Zo kunnen wij meebouwen aan een nieuwe generatie jonge meisjes, die bewust hun plaats innemen in een wereld waarin menstruatie bloednormaal is.
Menstruatie is rood.
De lucht is blauw.
Je blijft mijn klein meisje.
En een beetje een vrouw.
.gif)
